Günün İçinden - 31.10.2023

Güzel bir gün dileğimle mutlu sabahlar ve tüm dostlarıma, okurlara günaydınlar…

Neşeli ve güleç yüzlü güzel bir hafta geçirmeniz dileğiyle, biraz tebessüm ederek yazıya başlayalım…

Tebessüm

SAKIN YEME

Diyarbakır tren garından İstanbul'a gelmek için yola çıkmıştı Haso ile Reşo. Trende birlikte yolculuk yaptıkları bir yolcuyu muz yerken gördüklerinde, muzun ne menem bir şey olduğunu merak ettiler. Trenin durduğu ilk istasyonda birer muz satın aldılar. Tedbir olsun diye Reşo:

-Haso, sen yemeyesen ben yiyacağım bana bir şey olursa sen yardımcı olacaksın, der. Reşo muzu ısırır ısırmaz tren tünele girer. Reşo bağırır:

-Ula Haso sakın yemeyesen, ben yemişem, kör olmuşam!

AĞAÇLARADAN GÖREMİYORUM

Temelle Dursun ormanda yürüyorlar. Bir ara Temel Dursun’a sesleniyor:

-Dursun ormanın güzelliğine bak.

Dursun:

-Ağaçlardan göremiyorum ki.

ANLAMLI ANLAMLI

Karadenizlinin biri hemşerisine anlatıyor:

-Dün belediye otobüsüne bindim; yan koltuktaki adam bilet almamışım gibi bana anlamlı anlamlı baktı.

-Sen ne yaptın?

-Bende bilet almışım gibi anlamlı anlamlı ona baktım.

Dipnotum

Şiir – 2

(dünden devamla…)

Neler fısıldıyor, anlayabiliyor muyuz? Yekinip taş yığınlarından, çıkıp müze kapılarından, buluyor mu bizi, beni unutmayın, beni unutmayın deyişi? Kimdiler, neciydiler, neydiler? Sanki sevişirken vurulmuşlar da, donmuşlar da, taş kesilmişler de, seviyorum demişmeğe bile vakitleri kalmamıştı. Ellerini çabuk tutup kurtulamamışlardı. Demek ki korkuyorlardı ayrılıklardan, demek ki suyunda bekleyen ölüm vakit bırakmamıştı seviyorum demişmeğe bile… Kimdiler, neciydiler, neydiler? Psidyalı dostlarımızdı belki. Hani şuracık da oturup üzüm yemiştik, badem yemiştik.

(yarın kalan yerden…)

Bir yazar / Bir öykü;

JULES VERNE

Hakkında

Jules Gabriel Verne ( 8 Şubat 1828 – 24 Mart 1905), Fransız yazar ve gezgindir.

Verne, Hugo Gernsback ve H. G. Wells ile genellikle "Bilim kurgunun babası" olarak adlandırılır. Eserlerinde ayrıntılarıyla tarif ettiği buluşlar ve makinelerin o sıralarda gelişmekte olan Avrupa sanayisi ve teknolojisine ilham kaynağı olduğu düşünülür. Özellikle uzay, hava taşıtları, denizaltılar hakkında yazmıştır.

1828’de Fransa’da doğdu. Jules Verne, denizcilik geleneği olan bir ailenin çocuğuydu ve bu durum onun yazım hayatını derinden etkiledi. Küçük bir çocukken gemilerde tayfalık yapma hayali ile büyüdü. Fakat ailesi onun hukuk öğrenimi yapmasını istiyordu.1847’de hukuk öğrenimi görmesi için Paris’e gönderildi. Ancak Paris’teyken tiyatroya ilgisi derinleşti. 1850’lerin sonlarında ilk oyunu yayınlandı. Babası, hukuk öğrenimini bıraktığını duyduğunda çok üzüldü ve harcamaları için gönderilen para kesildi. Bu durum Jules Verne’i öykülerini satarak para kazanmaya zorladı.

Paris’in kütüphanelerinde jeoloji, mühendislik ve astronomi okunarak geçirilen uzun saatlerden sonra, Jules Verne ilk kitabı Balonla Beş Haftayı yayımladı. Bu romanı, Dünya’nın Merkezine Seyahat, Dünya’dan Ay’a ve Denizler Altında Yirmi Bin Fersah gibi romanlar izledi.

Jules Verne İlham Kaynağı Olduğu İcatlar

Jules Verne hem zengin bir hayal gücüne hem de müthiş bir öngörüye sahipti. Geleceği şaşılacak bir kesinlikle görmüştü. Kitaplarını yazmadan önce evinde fizik deneyleri yaptığı söylenir.

Kitaplarında sözünü ettiği makineler bir gün icat edildiğinde, hep onun verdiği isimler kullanılarak onurlandırıldı. Onun sınır tanımaz “hayal gücü” nün ürünü olan Nautilius adlı denizaltı, daha sonra ilk “gerçek” nükleer denizaltıya ismini verdi. Ayın Çevresinde Seyahat’ten sonra aya gidildi. Bilim ve teknoloji onun “icatlar ambarı”ndan çok yararlandı. “Back to the Future” filminde Dr. Brown'un zaman makinesi ve çocuklarının isimleri için ilham kaynağı oldu.

Verne’in haritalara ve büyük keşiflere duyduğu sevgi, onu uzun bir zamana yayılan coğrafi hikâyeler dizisini yazmaya yöneltir. "Balonla Beş Hafta", "Deniz Altında Yirmi Bin Fersah", "Ay’a Seyahat", "Dünyanın Merkezine Seyahat" genellikle sıra dışı özellikler taşıyan karakterlerin akla hayale gelmez yerlere tuhaf araçlar ve yöntemlerle gidişlerini anlatır. Çoğu, seyahatleri konu edinen bu macera romanları hem çok beğeni kazanır hem de çoksatar.

Seksen Günde Devri Âlem - Jules Verne

1872 Londra... Tam bir İngiliz centilmeni olan eksantrik Bay Phileas Fogg, dünyanın etrafını 80 günde gezebileceğine dair bir bahse girer ve bu uğurda elinde avcunda ne varsa ortaya koyar. Bu çılgın macerada kendisine sadık hizmetkârı Passepartout eşlik etmektedir.

Yorum

(dünden devam)

CHP’lilere sorarsanız: Atanamayan öğretmenler varken melle ataması da neyin nesi?

Pozitiviste sorarsanız: Eller aya biz yaya.

AKP’liye sorarsanız: Devlet millet kaynaşması…

BDP’liye sorarsanız: Devletin melleler eliyle Kürtleri asimile etme çabası…

Mellelere sorarsanız: Geç bile kalındı.

MHP’lilere sorarsanız: Ne mellesi, ne mollası?

Kemalist’e sorarsanız: Türkiye mollalar, melleler ülkesi olamaz.

Diyanet’e sorarsanız: Bin kişilik kadro devede kulaktır

İmam Hatiplilere sorarsanız: Pedagojik formasyonları yok.

Kürtlere sorarsanız: Melleler, İmam-hatiplere ilmi tersten okutur…

Bir şair / bir şiir;

ÖMER HAYYAM

Dörtlükler

Kim görmüş o cenneti, cehennemi?

Kim gitmiş de getirmiş haberini?

Kimselerin bilmediği bir dünya

Özlenmeye, korkulmaya değer mi?

Dert içinde sevinci bul da yaşa;

Haksız düzende haklı ol da yaşa;

Sonu nasıl olsa yokluk dünyanın,

Varından, yoğundan kurtul da yaşa.

Bulut geldi; lalede bir renk bir renk

Şimdi kızıl şarap içmemiz gerek.

Şu seyrettiğin serin yeşillikler

Yarın senin toprağında bitecek.

Hakkında

Gıyaseddin Eb'ul Feth Ömer İbni İbrahim'el Hayyam veya Ömer Hayyam, Fars şair, filozof, matematikçi ve astronom.

Hayyam Nişabur'ludur. Yaşadığı dönemin ünlü veziri Nizamül-Mülk ve Hasan Sabbah ile aynı medresede zamanın ünlü âlimi Muvafakattin Abdüllatif ibn el Lübad'tan eğitim görmüş ve hayatı boyunca her ikisi ile de ilişkisini koparmamıştır. Bazı kaynaklar; Hasan Sabbah'ın Rey kentinden olduğu Nizamül-Mülk'ünde yaşca Ömer Hayyam ve Hasan Sabbah'tan büyük olduğunu ve buna dayanarak aynı medresede eğitim görmediklerini belirtmektedir. Ama yine de Ömer Hayyam, Hasan Sabbah ve Nizamül-Mülk'ün ilişki içinde olduklarını inkâr etmemektedir. Birçok bilim adamınca Bâtıni, Mutezile anlayışlarına dâhil görülür. Evreni anlamak için, içinde yetiştiği İslam kültüründeki hâkim anlayıştan ayrılmış, kendi içinde yaptığı akıl yürütmeleri eşine az rastlanır bir edebi başarı ile dörtlükler halinde dışa aktarmıştır.

Çadırcı anlamına gelen 'Hayyam' takma adını babasının çadırcılık yapmasından almıştır. Ayrıca İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde bir semte adını da vermiştir. Tarlabaşı bulvarında Sakızağacı ışıklardan başlayıp, Tepebaşı'na kadar inen caddenin adıdır. Hayyam aynı zamanda çok iyi bir matematikçiydi. Binom Açılımını ilk kullanan bilim adamıdır. Hayyam, genelde şiirlerindeki eğlence düşkünlüğünün belirgin olmasından d*ı Rubâileri ile ünlenmiştir. Geçmişte yaşamış birçok ünlünün aksine Ömer Hayyam'ın doğum tarihi günü gününe bilinmektedir. Bunun sebebi Ömer Hayyam'ın birçok konuda olduğu gibi takvim konusunda uzman olması ve kendi doğum tarihini araştırıp gün be gün doğru bulmasına dayanmaktadır. Rubailerinde, dünya, varoluş, Allah, devlet ve toplumsal örgütlenme biçimleri gibi hayata ve insana ilişkin konularda özgürce ve sınır tanımaz bir şekilde akıl yürüttüğü görülmektedir. Akıl yürütürken ne içinde yaşadığı toplumun ne de daha öncesi zamanlarda yaşayan toplumların kabul ettiği hiçbir kurala/tabuya bağlı kalmamış, kendinden önce yaşayanların insan aklına koymuş olduğu sınırları kabullenmemiş, bir anlamda dünyayı, insanı, varoluşu kendi aklıyla baştan tanımlamış; bu nedenle de çağını aşarak 'evrenselliğe' ulaşmıştır. Ancak unutmamak gerekir ki Hayyam'ın yaşadığı dönem, kendisi gibi çağları aşan ve tarihin gördüğü en büyük düşünürlerden birini yaratacak sosyo-kültürel altyapıya sahipti. Kendi tarihinin belki de en aydınlık dönemlerini yaşayan İslam dünyasında felsefenin hak ettiği ilgiyi gördüğü, Selçuklu saraylarında ise sentez bir Ortadoğu kültürü (Türk-Hint-Arap-Çin-Bizans) oluşmaya başladığı bir dönemde yaşayan düşünür, böylece nispeten yansız ve bilimsel bir öğrenim görmüş, Müslüman fakat felsefeyi günah saymayan bir toplum içinde özgürce felsefe ile ilgilenebilmiştir.

Hayyam, aynı zamanda dünya bilim tarihi için de önemli bir yerdedir. Dünyanın ilk rasathanesini kurmuştur. Günümüzde kullanılan Miladi ve Hicri Takvimlerden çok daha hassas olan Celali Takvimi'ni hazırlamıştır. Okullarda Pascal Üçgeni olarak öğretilen matematik kavramı aslında Ömer Hayyam tarafından oluşturulmuştur. Matematik, astroloji konularında dünyanın önde gelen en büyük bilim adamlarındandır. Birçok bilimsel çalışması olduğu bilinmektedir.

Yaşadığı dönemi takip eden yıllar boyunca, İslam dünyasında düşünce ve aklı reddeden bir yapının oluşması, İslam coğrafyasında siyasi iktidar mücadelesi, toplumsal sınıflar arasındaki mücadelelerde iktidarların geniş halk kitleleri üzerinde otoritelerini koruyabilmek adına dini kullanması neticesinde adeta 'yobazlığın' iktidara oturtulması; Ömer Hayyam gibi insan aklına ışık tutmaya çalışmış birçok düşünürün 'sapkın' ilan edilmesine, genel anlamda toplumsal eğitim seviyesinin düşmesi nedeniyle de Ömer Hayyam'ın şarap ve zevk düşkünü olarak anlaşılmasına sebep olmuştur. Bu nedenle Ömer Hayyam tüm zamanlarda iktidara muhalif olanlar için bir ilham kaynağı olagelmiştir.

TARİHTE BUGÜN ÖNEMLİ OLAYLAR

* 475 - Romulus Augustus Roma İmparatoru ilan edildi.

* 1517 - Martin Luther, Wittenberg'de 95 tezini kilise kapısına asarak Protestanlığı ilan etti.

* 1831 - Takvim-i Vekayi yayına başladı.

* 1864 - Nevada, ABD'nin 36. eyaleti oldu.

* 1876 - Hindistan'da dev kasırga: 200.000 den fazla kişi öldü.

* 1892 – Sir Arthur Conan Doyle, Sherlock Holmes'un maceralarını yayınlamaya başladı.

* 1918 - Güneydoğu Avrupa'da Banat bölgesinde kısa ömürlü Banat Cumhuriyeti kuruldu.

* 1919 - Sütçü İmam, Kahramanmaraş'ta Fransız işgalcilere ilk kurşunu attı.

* 1922 - Mussolini İtalya Başbakanı oldu.

* 1924 - Mustafa Kemal Paşa, Cumhuriyet'in 1. Yıldönümünde, "Türk milletinin tabiat ve adetlerine en uygun olan idare, Cumhuriyet idaresidir" dedi.

* 1926 - ABD'li ünlü illüzyonist Harry Houdini geçirdiği apandisit sonucunda gelişen karın zarı iltihabı ve kangren nedeniyle öldü.

* 1951 - Yaya geçidi çizgileri ilk kez Birleşik Krallık'ın Berkshire kentinde kullanılmaya başlandı.

* 1952 - ABD, ilk hidrojen bombası denemesini Marshall Adalarında yaptı.

* 1954 - Cezayir Ulusal Kurtuluş Cephesi Fransız yönetimine başkaldırarak Cezayir Bağımsızlık Savaşı'nı başlattı.

* 1956 - Süveyş Krizi: Birleşik Krallık ve Fransa, Süveyş Kanalı'nın tekrar açılmasını sağlamak için Mısır'ı bombalamaya başladı.

* 1961 - Sovyetler Birliği'nde Josef Stalin'in tabutu Lenin'in mozolesinden başka yere alındı.

* 1963 - Askeri Yargıtay, Talat Aydemir, Fethi Gürcan, Osman Deniz ve Erol Dinçer'in idamını onayladı.

* 1963 - 50. kez milli formayı giyen Fenerbahçeli futbolcu Lefter Küçükandonyadis'e şeref madalyası verildi.

* 1967 - Kıbrıs Türklerinin, Rum çetelerinin saldırılarına maruz kaldığı günlerde, Rauf Denktaş gizlice adaya girdi.

* 1970 - Türkiye İşçi Partisi Büyük Kongresi Behice Boran'ı genel başkan seçti.

* 1972 - Eskişehir yakınlarında bir yolcu treni ile bir yük treni çarpıştı, 30 kişi öldü, 60 kişi yaralandı.

* 1984 - Hindistan başbakanı İndira Gandhi, iki sikh güvenlik görevlisinin düzenlediği suikast sonucu öldürülünce çıkan isyanlarda yaklaşık 2.000 masum sikh öldü.

* 1989 - Turgut Özal, 263 oyla Türkiye'nin 8. cumhurbaşkanı seçildi.

* 1992 - Türk Silahlı Kuvvetleri, Irak'ın kuzeyindeki PKK üssü Haftanin kampını ele geçirdi.

* 1992 - Vatikan, dünyanın güneşin çevresinde döndüğünü söyleyen Galileo'nun haklılığını teslim etti.

* 1994 - Bir Amerikan yolcu uçağı İndiana'da düştü: 68 kişi öldü.

* 1996 - Bir Brezilya yolcu uçağı Sao Paulo'da (Brezilya) düştü: 98 kişi öldü.

* 1997 - Milli Güvenlik Kurulu toplantısında, 18 Kasım 1992 tarihli belge yerine kaim olmak üzere, yeniden düzenlenen Milli Güvenlik Siyaseti Belgesi uygun bulundu.

* 1998 - Irak, BM silah denetleyicileri ile işbirliği yapmayacağını açıkladı.

* 1999 - New York'tan Kahire'ye giden Mısır havayollarına ait bir yolcu uçağı Massachusetts açıklarında düştü: 217 kişi öldü.

* 2000 - Singapur havayollarına ait Boeing 747 tipi bir yolcu uçağı kalkış sırasında düştü: 83 kişi öldü.

* 2000 - Antonov tipi bir yolcu uçağı kalkıştan hemen sonra kuzey Angola'da infilak etti: 50 kişi öldü.

* 2000 - Yatağan Termik Santrali çevresinde hava kirliliği sınır değerleri aştı, santralin 3 ünitesi durduruldu, ilçe halkına "sokağa çıkmayın" çağrısı yapıldı.

* 2010 - Taksim'de bomba patladı. Taksim Meydanı'nda sürekli görev yapan çevik kuvvet ekibine saldırı düzenlendi.

* 2011 - Sembolik olarak Dünya'nın 7 milyarıncı insanının doğumu.

* 2012 - Taksim Yayalaştırma Projesi inşaatı başladı.

* 2015 - Rus Metrojet Havayolları'na ait yolcu uçağı Mısır'dan Rusya'ya giderken havalandıktan 23 dakika sonra 214 yolcu ve 7 mürettebatla Sina Yarımadası'nda düştü. 224 kişi acı *da hayatını kaybetti.

TARİHTE BUGÜN DOĞANLAR

* 1620 - John Evelyn, İngiliz yazar (ö. 1706)

* 1632 - Johannes Vermeer, Hollandalı ressam (ö. 1675)

* 1795 - John Keats, İngiliz şair (ö. 1821)

* 1815 - Karl Weierstrass, Alman matematikçi (ö. 1897)

* 1828 - Joseph Wilson Swan, İngiliz fizikçi ve kimyager (ö. 1914)

* 1835 - Adolf von Baeyer, Nobel Kimya Ödülü sahibi Alman kimyacı (ö. 1917)

* 1866 - Çan Kay Şek, Çinli önder (ö. 1975)

* 1917 - William Hardy McNeill, Kanadalı yazar ve tarihçi

* 1920 - Fritz Walter, Alman futbolcu (ö. 2002)

* 1931 - Dan Rather, ABD'li haber spikeri

* 1936 - Michael Landon, ABD'li sinema oyuncusu (ö. 1991)

* 1939 - Çiğdem Talu, Türk şarkı sözü yazarı (ö. 1983)

* 1950 - Zaha Hadid, İngiliz mimar

* 1963 - Rob Schneider, ABD'li sinema oyuncusu

* 1968 - Vanilla Ice, ABD'li müzisyen

* 1973 - Arzum Onan, Türk dizi oyuncusu

* 1974 - Muzzy İzzet, Türk futbolcu

* 1976 - Piper Perabo, ABD'li sinema oyuncusu

* 1979 - Simão Sabrosa, Portekizli futbolcu

* 1980 - Alejandro Rubén Capurro, Arjantinli futbolcu

* 1981 - Frank Iero, My Chemical Romance grubunun gitaristi

* 1984 - Hanna Hilton, Amerikan porno yıldızı

* 1985 - Stefani Morgan, Amerikan porno yıldızı

TARİHTE BUGÜN ARAMIZDAN AYRILANLAR

* 1661 - Köprülü Mehmed Paşa, Osmanlı sadrazamı (d. 1578)

* 1926 - Harry Houdini, Macaristanlı sihirbaz (d. 1874)

* 1943 - Max Reinhardt, Alman sinema yönetmeni (d. 1873)

* 1945 - Henry Ainley, İngiliz sinema oyuncusu (d. 1879)

* 1963 - Mesut Cemil, Türk besteci (d. 1902)

* 1984 - İndira Gandhi, Hindistanlı siyasetçi (d. 1917)

* 1986 - Robert S. Mulliken, ABD'li fizikçi ve kimyacı (d. 1896)

* 1993 - Federico Fellini, İtalyan yönetmen (d. 1920)

* 1993 - Berna Moran, Türk yazar (d. 1921)

* 1993 - River Phoenix, ABD'li sinema oyuncusu (d. 1970)

* 1995 - Rosalind Cash, ABD'li sinema oyuncusu

* 1996 - Marcel Carné, Fransız sinema yönetmeni (d. 1906)

* 2002 - Raf Vallone, İtalyan sinema oyuncusu (d. 1916)

* 2003 - Fuat Örer, Türk öykü ve oyun yazarı (d. 1939)

* 2007 - Erdal İnönü, Türk bilim adamı ve siyasetçi (d. 1926)

* 2014 - Ciguli, müzisyen ve akordiyon virtüözü