Hayatın İçinde Edebiyat / Tuğçe Yerdelen

BİR CUMARTESİ KLASİĞİ

Yorum / Kritik;

HAYATIN İÇİNDE EDEBİYAT (*) / TUĞÇE YERDELEN (**)

İster zaman deyin siz ona, ister ölüm. ‘O görünmez kırkayak’ tır insanı kalmaya iten… Gidilse de, bir daha dönülmese de, gelecekte var olmaktan vazgeçmez insan. Bireysel bitişe sözle, sesle, renkle, taşla, mermerle direnmesini bilmiştir o. Kendinden sonra yaşayacak tekkelere, giderek toplu bir bilince ulaşmak, onda sürmek, böylece üçboyutlu bütün zamanıyla uygarlık çizgisinde kalmak için işaretler, parolalalar bırakmıştır geriye.

“… Ne şeytanı azizim ne şeytanı? Bu bizim gururumuzun, salaklığımızın uydurması. İçimizde şeytan pek de kurnazca olmayan bir kaçamak yolu… İçimizde şeytan yok… İçimizde aciz var… Tembellik var… İradesizlik, bilgisizlik ve bunların hepsinden daha korkunç bir şey; hakikatleri görmekten kaçmak itiyadı var…” (Sabahattin Ali).

“… Popülizm böyle bir şey olsa gerek. Bir anda edebiyatla yakından-uzaktan ilgisi olmayan bile popülizm ile ‘Kürk Mantolu Madonna’ merak saldı. Elbette ki, kitabı edinip kitapla beraber fotoğraf çekilip, onun üzerinden tabiri caizse caka satmaya çalışanlar da var. Kültür-Sanat üzerinden kendini farklı göstermeye çalışanlar her zaman olacaktır. Hatta onunla da yetinmeyip, ezberlediği birkaç cümleyi sohbet arasına sıkıştıranlar da olacaktır. Lakin kökü edepten gelen edebiyatımız ve onun icracıları her zaman yerini koruyacaktır…” (sy.24) – (***).

‘Yerdelen’in yazmış olduğu, değerlerimizi anlatan ‘Hayatın İçinde Edebiyat’ adını verdiği kitabı, oylumlu bir kitap olmuş. Böyle bir kitap, sanırım günümüz edebiyat taklitçileri için, herhangi bir getirim sağlanmadan okunması gereken bir kitap. Çünkü yazarımızın kitabında söz ettiği değerli ustalarımızı aktarırken, naif bir saltanatla anlatması da ayrıca takdir edilir! Böylece edebiyatın sultasında yetişmiş, adeta kuyumcu işçiliğine bıkmadan usanmadan bir ömür vermişlerin, ustalığına, yazarın söylevleri hayali ustalara adeta cuk oturmuş… Okunması, notlar alınarak, yaşamın duldasında ve edebiyatın gereklerini realistçe yerine getirilmesi, okuyanların bilgisinde olması gerekir… Diye düşünüyorum!

Üst paragrafta, belirttiğim satırlarda betimlediğim hususlar; benim, bu şekilde algıladığım anlama ‘olgusal’ adı verilir… Fakat herhangi bir olayı, fiziksel dünyada oluşan herhangi bir değişmeyi, salt fiziksel bir olgu olarak niteleyemeyiz. Her şeyden önce insan olma özelliğimiz bunu engeller. Dışımızda oluşan bir şeyi, en büyük bir nesnellikle, tutkusuzlukla gözlemlediğimiz zaman bile, bu ‘şey’ için iç dünyamızda oluşturduğu değişimlerin etkisini sıfıra indiremeyiz. Gerçekliğe tanıdığımız her türlü anlam, konumumuzun ve bilgimizin, kimi zaman dışında oluşur!

İfadesel anlam olgusal anlamdan salt benzetme yoluyla değil, aynı zamanda ‘empati’ yoluyla algılanmış olmasından ayrılır. Daha basit bir deyişle, ifadesel anlamı kavrayabilmek için bir de ‘duyarlık’ gerekmektedir. Fakat bu duyarlık, günlük pratik deneyimlerin dışında anılan bir özellik değildir. Alıştığım bir duyarlıktır, doğal niteliktedir. Bu nedenle pratik deneyimlerin alanına girer, insanı bir robot olarak tanımlamak mümkün olmadığına göre, pratik deneyimlerle elde edilen ve herkese ortak olan bir duyarlığı da kabul etmek zorundayız.

Kitap, ağırlıklı olarak verdiği mesajlarla başka bir anlamda taşıyor.

Yazarımız bu atmosferde yol alan değerli kitabını, duygusal anlamda adeta ilmek ilmek işlemiş… Bize de bu oylumlu içeriklerle yoğunlaşan kitabı okumak kalıyor…

(*) ; Kitabın adı

(**) ; Yazarın adı

(***) ; kitaptan alıntı.

www.HaberHürriyeti.com / Mustafa Gökçek