Enflasyon söz konusu olduğunda FEDERAL REZERV’in yaptığı şey ip cambazlığına benzer. Birçok uzmanın enflasyon geliyor uyarısı yapmasının bir yararı olmaz. Enflasyonu beklemek çoğunlukla enflasyonu ateşlemeye yeter. FED, kredi akışını serbest bırakmak için finans sistemine yüzlerce milyar dolarlık rezerv sokar.
Ekonomiyi canlandırmak için genişlemeci para ve maliye politikalarını uygulamaya başlar. Daha kapsamlı bir ekonomiyi normale döndürmek için sıra dışı önlemler almak ekonomik bir krizle birleşen ölümcül bir kombinasyon için reçete yazmaya benzer.
Parasal gevşeme süreci…
Finansal kriz boyunca, sisteme para enjekte etmek için başka borç verme imkanları da yaratan FED, ipoteğe dayalı menkul kıymetlerin ve acente borçlarının alımına da başlamıştı. Nihayetinde FED’in yapmakta olduğu şey, varlıklar için nakit karşılığında pazar yaratmaktı.
Nominal faizlere etkisi…
FED, yatırımı ve tüketimi teşvik etmek için nominal faiz oranlarını düşürmek isterse para arzını artırır, yatırım ve tüketimi kısmak için nominal faiz oranlarını yükseltmek isterse mevcut para arzını azaltır. Nominal gayrisafi yurtiçi hasılattaki (GSYİH) artışlar ve azalışlar para talebinin artmasına veya azalmasına neden olur.
FED’in para arzını sabit tuttuğu varsayılırsa para talebindeki artışlar daha yüksek bir nominal faiz oranıyla sonuçlanırken para talebindeki düşüşler, nominal faiz oranını düşürür.
Geçmişin durgunluk perdesine bakacak olursak…
FED’ e göre, durgunluğun reçetesi, başlıca hisse senedi satıcılarından Hazine bonosu alıp, para yaratma sürecinin hünerini göstermesini beklemekti. Bankalar borç vermeye istekli olmayınca bu reçete işe yaramadı. Para yaratılacağı yerde, finans sistemi parayı yok ediyordu. Finans sistemindeki yanlışlıkların çoğu geleneksel bankacılığın dışında meydana geldiği için FED, ihtiyaç duyulduğu zaman para bulma konusunda büyük baskı altında kaldı.
EKONOMİYE TESİRİ…
Ekonomi iki şekilde tehlikeye girer…
İlki, FED para arzını çok çabuk daraltırsa ekonominin tekrar daha derin bir durgunluğa düşebilmesidir. İkincisi ise, FED para arzını daraltmak için fazla beklerse enflasyonun baş gösterebilmesidir. Bu da FED’in ekonomiyi tekrar durgunluğa döndürmek şeklinde tepki vermesini gerektirir.
Ne yazık ki işsizler için bu süreç uzun sürebilir…
Bir ekonomi, durgunluğa girdiğinde işletmeler üretimi durdurup, hemen işçilere geçici olarak yol verirler. Ekonomik düzelme esnasında, mantıklı sonuç, bunun tersine işlemesidir, oysa her zaman böyle olmaz. Üretim yeniden başladığında firmalar çoğunlukla kalan işgücünün çok daha verimli olduğunu keşfederler. Sonuç olarak, firmalar daha fazla işçi almadan üretimi sürekli arttırabilirler. Çıktı artmaya devam ettikçe, firmalar ilave işçi almadan önce çalışma saatlerini arttırırlar. Sonunda ancak artan verimlilik ile artan çalışma saatleri hesaba katıldıktan sonra talep hala mevcutsa firmalar işçi almaya başlarlar. Ne yazık ki işsizler için bu süreç çok uzun sürebilir.
Ekonominin işsizlik sorununu çözmeden düzelmesi politikacılara büyük zarar verir. GSYİH (gayri safi yurt içi hasılat) artabilir fakat işsizlik oranı bir süre daha yüksek kalabilir. İşsizler oy verir ama aslında mantıklı açıklamalara aldırmazlar.
Serra Aytaç / [email protected]
Yorum yazarak Haber Hürriyeti Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Haber Hürriyeti hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Haber Hürriyeti editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Haber Hürriyeti değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Haber Hürriyeti Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Haber Hürriyeti hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Haber Hürriyeti editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Haber Hürriyeti değil haberi geçen ajanstır.