Dünyada ve Türkiye'de 2021 Covid-19 salgını değerlendirmesi

Aralık 2019 tarihinde ortaya çıkan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından 11 Mart 2020 tarihinde pandemi ilan edilen Koronavirüs (Covid-19), 2021 yılının 31 Aralık tarihine kadar Dünyadaki tüm ülkelerin sağlığını, eğitimini, adaletini, güvenliğini, yönetimlerini ve ekonomilerini etkilemeye hala devam ediyor.

Bekir Metin / Ajans Bizim / Türkiye

Çin’in Wuhan kentinde Aralık 2019 tarihinde ortaya çıkan ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından 11 Mart 2020 tarihinde pandemi ilan edilen Koronavirüs (Covid-19), 2021 yılının 31 Aralık tarihine kadar Dünyadaki tüm ülkelerin sağlığını, eğitimini, adaletini, güvenliğini, yönetimlerini ve ekonomilerini etkilemeye hala devam ediyor ve ülkeler zorunlu tedbirler almaya devam ediyorlar.

Birleşmiş Milletler (BM) ve Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) liderliğinde sürdürülen “Aşı Çalışmaları” nda önemli buluşlar sayesinde Dünya nüfusunun büyük bir çoğunluğu aşılandı. DSÖ’nün acil kullanım onayı verdiği 8 aşı ile bazı Dünya ülkelerinin ürettiği ve kendi milli kuruluşlarının onayını alan aşılar da hem kendi ülkelerinde hem de diğer ülkelerde kullanılmaktadır.

Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, TURKOVAC için 21 Aralık 2021 tarihinde, Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu tarafından “acil kullanım onayı” verildiğini ve seri üretimine başlandığını kamuoyuna duyurdu. Dr. Koca, aşının bir hafta-on gün içinde, başta Şehir Hastanelerinde olmak üzere uygulanmaya başlayacağını söyledi. Bu ifadelerden sonra, TURKOVAC Aşısı 29 Aralık 2021 tarihinde Şehir Hastanelerinde kullanılmaya başlandı.

DSÖ’nün hedefi, her ülkeyi 2021 yılının sonuna kadar en az % 40’ının aşılanması gerektiğini fakat bu amaca ulaşılamadığı yıl sonunda ortaya çıkmıştır. 2022 yılının ortasına kadar da % 70’inin aşılaması için çalışılmaktadır. DSÖ’nün belirlediği hedefler doğrultusunda zengin ülkelerde hedefler aşılmıştır. Ancak, azgelişmiş ve ekonomik yönden güçsüz ülkelerde aşılama oranı yüzde 8,5’un altında kalmıştır.

31 Aralık 2021 tarihi itibarıyla Covid-19 aşısı

Dünya genelinde 184 ülkede 31 Aralık 2021 tarihi itibarıyla, Covid-19 salgını nedeniyle aşıya başlanmasından bu yana, Dünya genelinde 9,15 milyar dozdan fazla koronavirüs aşısı yapıldı. 31 Aralık 2021 tarihi itibariyle günlük yapılan doz aşı miktarı 32,09 milyon oldu. Dünya nüfusunun yüzde 58,2’si en az bir doz COVID-19 aşısı oldu. Düşük gelirli ülkelerdeki insanların sadece yüzde 8,5’i en az bir doz aşı oldu.

Covid-19 aşı verilerinin derlendiği “Ourworldindata.org” sitesinin 31 Aralık 2021 tarihli verilerine göre Dünyanın en yüksek aşı yapılan ilk on ülke sıralamasında Çin 2 milyar 719 milyon dozla ilk sırada, Hindistan 1 milyar 406 milyon dozla ikinci, Avrupa Birliği ülkeleri ise 727 milyon dozla üçüncü sırada yer alıyor. Diğer sıralama ise şöyle: 4. ABD 500 milyon doz. 5. Brezilya 329 milyon doz. 6. Endonezya, 265 milyon doz. 7. Japonya 199 milyon doz. 8. Meksika, 148 milyon doz 9. Almanya, 146 milyon doz ve 10. Pakistan 145 milyon doz aşı yapıldı.

Türkiye ise 31 Aralık 2021 tarihi itibariyle Dünya sıralamasında 15. sırada. Sağlık Bakanlığı’nın web adresinde yer alan verilere göre; Türkiye’de bugüne kadar yapılan toplam doz aşı miktarı 131 milyon 646 bindir.

Ülke genelinde 56 milyon 914 bin 268 kişiye ilk doz, 51 milyon 604 bin 894 ikinci doz ve 18 milyon 993 bin 403 kişiye üçüncü doz aşı uygulandı.

Hangi aşılar için onay verildi

Dünya’nın çeşitli ülkelerinde, DSÖ’nün bilgisi dâhilinde 100’den fazla farklı aşının geliştirilme çalışmalarına devam ediliyor. Küresel boyutta özellikle gelişmiş ülkelerin Dünyaca kabul edilen kontrol merkezlerinden (CDC, ECDC) bu zamana kadar toplam 15 aşı onay aldı. Ayrıca, çeşitli ülkelerin Sağlık Bakanlıkları ve ilgili kuruluşlarından aldığı onaylarla aşılamalar da yapılmakta.

ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), ilaç şirketi Pfizer’ın antiviral Covid-19 hapı Paxlovid’e acil kullanım izni verdi. FDA’nın ilk onay verdiği Covid-19 hapı, 5 gün boyunca toplam 30 adet şeklinde kullanılacak.

Dünya Sağlık Örgütü, 8 aşı için “Acil Aşı Kullanım Onayı” vermiştir; ABD’li Pfizer ve Alman Biontech; ABD’li Moderna Biyoteknoloji ve Jonhson&Johnson; İngiltere ve Hindistan'da üretilen iki ayrı Oxford-Astrazeneca; Hindistan’da üretilen Covaxin ile Çin Sinopharm ve Sinovac’tır.

Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca’nın açıklaması ile “Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumumuz yaptığı inceleme ve değerlendirmeler sonunda Sputnik V aşısının acil kullanımına onay vermiştir.” Böylece Türkiye’de kullanılan Çin Sinovac, Alman Biontech aşılarının yanı sıra üçüncü aşı olarak Sputnik V aşısı da ülkemizde kullanıma girmiştir. Ancak Sputnik V aşısı uygulamaya konulmamaştır. Ayrıca, Faz-3 çalışmaları tamamlanan “Turkovac” aşısı 29 Aralık 2021 tarihi itibariyle Şehir Hastanelerinde uygulanmaya başlanan ilk yerli aşımızdır.

Türkiye’de devam eden 18 yerli aşı çalışması var. Bu çalışmalar içerisinde Erciyes Üniversitesi ile Sağlık Bakanlığı Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı iş birliğiyle geliştirilen yeni tip koronavirüs (Covid-19) aşısı “Turkovac” inaktif bir aşı. Aşının 3. faz uygulama sonuçlarının açıklanmamış olması eleştirilere neden oldu.

Dünyada Covid-19’un 31 Aralık 2021 tarihindeki son durumu

Dünyada toplam vaka sayısı: 288.469.761
Yaşamını yitirenlerin toplam sayısı: 5.452.999
İyileşenlerin toplam sayısı: 253.689.769
Dünyada halen aktif vaka sayısı: 29.327.564
Sağlık Bakanlığı’nca, 11 Mart 2020 tarihinde yapılan ilk Koronavirüs (Covid-19) salgın açıklamasından, 31 Aralık 2021 tarihine geçen süredeki durum;

Toplam vaka sayısı: 9.682.550
Yaşamını yitirenlerin sayısı: 82.361
İyileşenlerin sayısı: 9.063.312
Yaşamını yitiren toplam Sağlık Çalışanı: 532
2021 yılı ilk 12 ayında (Ocak-Aralık 2021) Covid-19 salgınında durum

Dünyada toplam vaka sayısı: 204.562.210
Yaşamını yitirenlerin toplam sayısı 3.625.132
İyileşenlerin toplam sayısı: 184.298.520
Dünyada halen aktif vaka sayısı: 20.263.690

Türkiye’de toplam vaka sayısı: 7.273.898
Yaşamını yitirenlerin sayısı: 61.480
İyileşenlerin sayısı: 6.937.021
Yaşamını yitiren Sağlık Çalışanı sayısı: 227

Türkiye’de -2020 ve 2021 Yılı içerisinde ay ay vaka ve vefat sayıları

Aylar Vaka Sayısı Vefat Sayısı

Mart-Aralık 2020 2.208.652 20.881

Ocak 2021 268.811 5.112

Şubat 2021 224.125 2.576

Mart 2021 615.594 2.968

Nisan 2021 503.409 8.594

Mayıs 2021 428.813 7.396

Haziran 2021 176.268 2.205

Temmuz 2021 301.993 1.600

Ağustos 2021 961.286 5.378

Eylül 2021 765.739 7.344

Ekim 2021 878.918 6.557

Kasım 2021 762.600 6.231

Aralık 2021 686.962 5.519

TOPLAM 9.682.550 82.361

Covid-19 Salgını; 31 Aralık 2021’de toplam vaka ve vefat oranları en yüksek Ülkeler

Ülke Vaka Sayısı Vefat Eden Sayısı

ABD 55.696.500 846.905
Hindistan 34.861.579 481.486
Brezilya 22.287.521                      619.109
İngiltere 12.937.886 148.624
Rusya 10.499.982 308.860
Fransa 9.972.800 123.741
Türkiye 9.482.550 82.361
Almanya 7.176.448 112.756
İspanya 6.294.745 89.405
İran 6.194.401 131.606
İtalya 6.125.683 137.402
Arjantin 5.654.408 117.169
Kolombiya 5.157.440       129.942
Endonezya 4.262.720 144.094
Polonya 4.108.216    97.054