Çevre davalarına Hazine'den maddi katkı sağlansın

MAHKEME VE BİLİRKİŞİ

Anayasal hak olarak, yaşam alanlarını korumak isteyen halk, dava açarken zorlanıyor. Mahkeme giderleri ve bilirkişi ücretleri, halkın karşılayabileceği rakamların üzerine çıktı. 

DAVA AÇMA TEREDDÜTÜ

Davanın reddedilmesi halinde, şirketlerin lehine avukatlık ücretine hükmedilmesiyle mali külfet katlanılamaz hale geldi. O nedenle halk dava açmakta tereddüt ermeye başladı.

KAMU DAVASI SAYILSIN

Halkın yaşadığı olumsuz durumlar nedeniyle çevre davalarının kamu davası olarak kabul edilmesi ve yargılama giderlerinin Hazine'den karşılanması önerildi.

++++

GİDEREK artan madencilik faaliyetleri, enerji tesisleri, kirli sanayiler yaşam alanlarımızı ciddi bir şekilde tehdit ediyor. Hemen her gün, ülkenin bir veya birkaç yerinden çevresel (ekolojik) yıkım haberleri geliyor. Üstelik, enerji açığı değil fazlası varken, çoğu madencilik faaliyeti ve sanayi tesisinin üretimi, zorunlu gereksinimler için değil sadece kar için yapılıyor.

HALKIN GÖRÜŞÜ

ÖNEMSENMİYOR

 Bu projelere ilişkin Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) başvurusunun olumlu belgesini almak için prosedüre uygunluğu yeterli görülüyor. Halkın o faaliyeti isteyip istememesi hiç dikkate alınmadan, kurulacak tesisin çevresel etkileri için ÇED başvuru sahibinin taahhütleri yeterli sayılıyor. Yüzlerce taahhüdün yerine getirilmemiş olması ise yetkililer açısından önem taşımıyor. Sonuç olarak, yaşam alanlarını korumak için direnen halk, güvenlik güçleri ile karşı karşıya getirilerek, biber gazı ve coplu müdahaleler sıradanlaşıyor.

ANAYASA DAVA

HAKKI VERİYOR

Oysa Anayasamızın 17. Maddesi, yaşama hakkını, 56.maddesi de sağlıklı ve dengeli çevrede yaşama hakkını güvence altına almıştır. Anayasamızın 56.maddesi ayrıca bu hakkın korunması için devletin yanı sıra yurttaşa da ödev yüklemiştir. Sağlıklı çevrede yaşama hakkının olmazsa olmaz unsurları; bilgi edinme, karar süreçlerine halkın katılımı ve adalete erişim hakkıdır.

Anayasanın bu düzenlemelerine dayanarak, yaşam alanlarını korumak isteyen halkın tek çaresi dava açmak oluyor. Ancak, mahkeme giderleri ve bilirkişi ücretleri, halkın karşılayabileceği rakamların üzerine çıkıyor.  Ayrıca davanın reddedilmesi halinde, şirketlerin lehine avukatlık ücretine hükmedilmesiyle dava açmanın külfeti katlanılamaz hale geldi. Çoğunluğu dar gelirli olan çiftçiler, köylüler ve onları destekleyen yaşam savunucuları, mahkeme masrafları ve bilirkişi ücretleri ile davanın kaybedilmesi halinde ödemek zorunda kalacakları avukatlık ücretlerinden dolayı, dava açmakta tereddüt ediyorlar.

PAHALI DAVALAR

ARTIK SON OLSUN

Bu doğa, diğer canlıların ve canlılarla etkileşim halinde olan cansız varlıkların ortak varlığıdır. Ekolojik yıkımlar, sadece yöre insanını değil, zincirleme bir şekilde tüm ülkeyi, tüm ekosistemi, kısaca tüm dünyayı yok oluşa sürüklüyor. Gelecek kuşakların da haklarının korunması anlamına gelen sağlıklı çevrede yaşama hakkının sağlanması için Anayasanın 36. maddesinde güvence altına alınan adalete erişim için çevre koruma davalarının külfetsiz hale getirilmesi gerekiyor. Son 10 yıldan bu yana yapılan değişikliklerle çevre davaları çok pahalı davalar haline getirildi.

Sonuç olarak; Yaşama hakkının ön koşulu olan çevrenin korunması için, adalete erişimin kolaylaştırılması gerekiyor. Doğal ve kültürel değerlerin, sağlıklı çevrede yaşama hakkının korunmasına ilişkin açılan davaların kamu davası sayılarak, mahkeme harç, keşif, bilirkişi ücretleri gibi her türlü giderlerinin Hazine tarafından karşılanması, bu davalarda idare lehine avukatlık ücretine hükmedilmemesi, buna ilişkin yasal düzenlemeler yapılması öneriliyor.