Süfyan Kızılarslan / Ajans Bizim / Libya / Trablus
Libya'nın doğusunda, tsunami büyüklüğündeki sel felaketinde ölenlerin sayısı 11.300'e ulaştı, 10.100 kişi de kayıp.
Pazar günü geç saatlerde iki barajı patlatan sel suları Derna şehrini, tüm şehir bloklarının ve sayısız insanın Akdeniz'e sürüklendiği kıyamet gibi bir çorak araziye dönüştürdü.
Dehşet verici olaydan annesiyle birlikte kurtulmayı başaran bir felaketzede, "Saniyeler içinde su seviyesi aniden yükseldi. Dördüncü kata çıkana kadar su bizimle birlikte yükseliyordu, su ikinci kata kadar çıkmıştı" diye anlatıyor yaşadıklarını.
Başta Türkiye olmak üzere Suudi Arabistan, Cezayir, Mısır, Ürdün, Kuveyt, Katar, Tunus ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi bölge ülkeleri tarafından yardım gönderildi. ABD de yardım sözü verdi ve Avrupa'daki yardım çabalarına İngiltere, Finlandiya, Fransa, Almanya, İtalya ve Romanya da katıldı.
Derna Belediye Başkanı Abdulmenam El-Ghaithi, hasarın boyutuna bağlı olarak kentteki ölü sayısının 20,000'e ulaşabileceğini söyledi.
Şiddetli yağışlar sonucu iki barajın yıkılmasıyla oluşan büyük sel felaketinin ardından arama çalışmaları devam ederken Derna'da ölü sayısı 11,300'e ulaştı.
Libya Kızılayı Genel Sekreteri Marie El-Drese, 10.100 kişinin daha kayıp olduğunun bildirildiğini söyledi.
Meteoroloji örgütünün işlememesi
Dünya Meteoroloji Örgütü, on yıldan uzun bir süredir başarısız bir devlet olan Libya'nın işleyen bir meteoroloji ajansına sahip olması halinde bu büyük ölü sayısının önlenebileceğini söyledi.
Genel Sekreter Petteri Taalashe, "Uyarılar yayınlayabilirlerdi. Acil durum yönetimi yetkilileri insanların tahliyesini gerçekleştirebilirdi. Ve insan kayıplarının çoğunu önleyebilirdik" dedi.
Dünya Meteoroloji Örgütü, bu hafta başında yaptığı açıklamada, Ulusal Meteoroloji Merkezi'nin selden 72 saat önce uyarıda bulunduğunu ve tüm hükümet yetkililerini e-posta ve medya aracılığıyla bilgilendirdiğini söyledi.
İki baraj patladı
Alışılmadık derecede güçlü bir Akdeniz fırtınası olan Daniel, Libya'nın doğusundaki kasabalarda ölümcül sellere neden oldu, ancak en kötü etkilenen Derna oldu. Fırtına Pazar gecesi sahili vururken, kent sakinleri şehrin dışındaki iki barajın çökmesiyle birlikte yüksek sesli patlamalar duyduklarını söyledi.
Sel suları, şehri boydan boya kesen bir vadi olan Wadi Derna'dan aşağı fışkırarak binaları yıktı ve insanları denize sürükledi.
Libya'nın uluslararası alanda tanınan hükümeti olan üç üyeli konseyin başkanı Muhamed El-Menfi, barajın yıkılmasında ihmali olan herkesin sorumlu tutulması gerektiğini söyledi.
Libya'nın doğusundaki yetkililer halkı yaklaşan fırtına konusunda uyarmış ve Cumartesi günü denizin kabarmasından korkan bölge sakinlerine kıyıdaki bölgeleri tahliye etmelerini emretmişti. Ancak barajların çökeceğine dair herhangi bir uyarı yapılmamıştı.
Bölünmüş bir ülkede dayanışma
Şaşırtıcı yıkım, fırtınanın şiddetinin yanı sıra Libya'nın kırılganlığını da yansıtıyordu. Petrol zengini Libya son on yılın büyük bölümünde biri doğuda, diğeri başkent Trablus'ta olmak üzere rakip hükümetler arasında bölündü ve bunun bir sonucu da altyapının yaygın bir şekilde ihmal edilmesi oldu.
Derna'nın dışında çöken iki baraj 1970'lerde inşa edilmişti. Devlete bağlı bir denetim kuruluşu tarafından 2021 yılında hazırlanan bir raporda, 2012 ve 2013 yıllarında bu amaçla 2 milyon avrodan fazla ödenek ayrılmasına rağmen barajların bakımının yapılmadığı belirtildi.
Libya'nın Trablus merkezli Başbakanı Abdul-Hamid Debiyah, Perşembe günkü Bakanlar Kurulu toplantısında bakım sorunlarını kabul etti ve savcıları barajların çöküşüyle ilgili acil bir soruşturma açmaya çağırdı.
Felaket, ülke genelindeki devlet kurumlarının etkilenen bölgelere yardıma koşmasıyla nadir görülen bir birlik anını beraberinde getirdi.
Tobruk merkezli doğu Libya hükümeti yardım çalışmalarına öncülük ederken, Trablus merkezli batı hükümeti Derna ve diğer doğu şehirlerinin yeniden inşası için 412 milyon dolara eşdeğer bir bütçe ayırdı ve Trablus'taki silahlı bir grup insani yardım konvoyu gönderdi.
Doğu Libya Sağlık Bakanı Othman Abduljaleel Perşembe günü erken saatlerde yaptığı açıklamada, Derna'nın ölülerini çoğunlukla toplu mezarlara gömmeye başladığını söyledi.
Seller Derna'ya giden birçok yola zarar vererek ya da tahrip ederek uluslararası kurtarma ekiplerinin ve insani yardımın ulaşmasını engelledi. Yerel yetkililer bazı yolları açmayı başardı ve son 48 saat içinde insani yardım konvoyları şehre girebildi.
