Geçtiğimiz birkaç yıl boyunca Amerika’da bazı araştırmacılar, işitme kaybının bilişsel düşüşü nasıl etkileyebileceğini inceleyen çalışmalar yaptılar. Her durumda, birkaç yıl boyunca birçok yaşlıyla buluştular ve hangilerinin Alzheimer’ı geliştirdiğini ve hastalığın ne kadar hızlı ilerlediğini takip ettiler. Çalışma sonunda işitme kaybı olan kişilerde demans oranının daha yüksek olduğu belirlendi. İşitme kaybı olan kişilerin Alzheimer’a sahip olma olasılıkları % 24 daha fazlaydı.
Çalışmalar, işitme kaybının demansa neden olduğunu göstermez, ancak ikisi arasında nasıl bir bağlantı olduğunun araştırılması gerektiği konusunda ön bilgi verir.
Araştırmacılar bunun nedenleri hakkında birkaç teorisi var:
Beyin işlevinde değişiklik: İşitsel bilgilerin işlenmesinden sorumlu olan beyninizin belirli bir kısmı, Alzheimer’i oluşturan nedenlerden dolayı işitme kısmı ortadan kalktığında (veya gerildiğinde) beyin yapılandırılmasında bir değişikliğe neden olacak şekilde farklı çalışmaya başlayabilir. Alzheimer’ın etkileri ile ilgili olabilir.
Bilişsel yük: İyi duyamıyorsanız, insanların ne dediğini anlamak için daha çok çalışmalısınız. Katıldığınız her konuşma daha fazla zihinsel enerji harcamanız gerekir. Günlük konuşmalarınız sahip olduğunuz zihinsel enerjinin çoğunu alıyorsa, o zaman belleğe veya diğer bilişsel işlevlere daha az yer kalıyordur.
Sosyal izolasyon: Sosyal izolasyonun hem fiziksel hem de zihinsel sağlık üzerinde çok ciddi etkileri olabileceğini biliyoruz. İştme kaybını olan kişilerin, sosyalleşmeyi sürdürmeleri zorlaşır. Bu durum kendinizi toplum içerisinde yabancılaşmış hissetmenize neden olabilir.
Alzheimer ile işitme kaybı arasındaki ilişkinin, bunlardan biri mi yoksa bunların bir birleşimi mi olduğunu bilmiyor olsak da, sadece ilişkinin var olduğunu bilmek, onunla ilgili bir şeyler yapabilmek için atılmış bir adımdır.
Öncelikle, işitme kaybına sahip olmanın, sevdiğiniz kişinin Alzheimer’i geliştireceği anlamına gelmediğini belirtmek isterim. Bu önemlidir. Birçok kişi yaşamının ileri yıllarında duymakta zorlanmaya başlıyor ve bunama olmadan yaşamayı başarabilir.
İşitme kaybını önlemek için bir şeyler yapabilirsek, Alzheimer olma olasılığına azda olsa faydası olabileceğini düşündürüyor.
Aslında, bu teoriyi ortaya çıkaran ek bir çalışma var. Paris’teki bir hastanedeki araştırmacılar, en az bir kulağında sağırlığı olan birçok insanın, işitme cihazı kullanmaya başladıktan ve işitsel rehabilitasyon kurslarına devam ettikten sonra ki bilişsel performanslarını takip etti. Çalışılan kişilerin % 80’i bir yıl içinde bilişsel konularda belirgin bir iyileşme gösterdi.
İşitme kaybı yaşayan herhangi bir sahıs, bunun için tedavileri aramaya dikkat etmelidir. Arkadaşlarınızla ve sevdiklerinizle iletişim kurmak ve işitme gerektiren birçok günlük aktiviteye katılmayı sürdürmekle kalmayıp, aynı zamanda Alzheimer’i daha uzun ertelenmesine ya da engellemelerine yardımcı olabilir.
Aktif olun ve sevdiklerinize bağlı kalın. Demans hastalarının kullanımı için yeni nesil ev telefonları dış ülkelerde satışa sunuldu. Özellikle Alzheimerli veya demans ile birlikte işitme kaybı olan kişilerin kullanımı için telefonlar çok ideal. Telefonun tuş takımının yanındaki hafıza düğmelerine yakın kişilerin fotoğrafları yapıştırılıyor. Bu düğmeye bastığınız zaman direkt olarak o numarayı arama kolaylığı sağlıyor. O kişinin araması durumda ise fotoğrafının olduğu düğmenin ışığı yanıt verme kadar yanıp sönüyor. Önceden ayarlanmış bir ses seviyesi kontrolü özelliği, işitme kaybınız için ses seviyesini ayarlama imkanıda var.
Alzheimer’ın işitme kaybı ve işitme cihazları
Alzheimer’i ve işitme kaybını yaşayan hastalar için, bazen işitme cihazlarının yardımcı olamayacağı konusunda yanlış bir algı vardır. İşitsel sistemden gelen girdi, beynimizi çevremizdeki dünyayı işlemek ve kavramak için teşvik eder. İşitme zorluğu olan Alzheimer hastası için, işitme cihazları kişiler arası ilişkilerde yardımcıdır. İletişim, stresini azaltır ve beyine elektriksel stimülasyon sağlamada yardımcı olur. Beyin, seçmelerle hafıza arasındaki ortak paydadır. İşitme kaybının ele alınması beynin uyarılmaya devam etmesini sağlar ve hastanın uyanık kalmasına yardımcı olur. Bu nedenle, Alzheimer’lı hastalar, duymalarını erken test ettirmeli ve bunun faydaları en kısa zamanda tanıtılmalıdır.
Hasta işitme cihazlarını gerçekte reddetmediği sürece, işitsel stimülasyon sağlamak ve alıcı iletişimi geliştirmek için takip etmeleri önerilir. Her iki kulakta da işitme kaybı varsa, hastanın iki işitme cihazı kullanması tercih edilir. Ancak, bazen bir işitme cihazı yeterli olabilir. Alzheimer hastaları için genel bir kural olarak, işitme cihazı ne kadar otomatik olursa telefon, ses seviyesi ve gürültü azaltma ile ilgili fonksiyonlar o kadar iyidir.
İşitme Kaybı ve Alzheimer tipi Demans
Araştırma, işitme kaybı ile Alzheimer tipi demans ve diğer demanslar arasında güçlü bir bağlantı olduğunu göstermiştir. Ciddi işitme kaybı olan kişilerin bir demans geliştirme olasılığı beş kat daha fazladır. Hafif işitme kaybı olanların bile iki katına çıkmaktadır.
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden Geriatrik Tıp Profesörü Dr. Frank Lin’in yaptığı bir çalışma, işitme bozukluğunun yüzde 30-40 hızlanan bilişsel gerileme oranı ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Ekibi şimdi işitme kaybının daha iyi tedavisinin demans oranlarını azaltıp azaltamayacağını belirlemeye çalışıyor.
Tipik işitme kaybının Alzheimer hastalığına neden olmadığına ve işitme kaybı olan herkesin bir demans geliştirmeyeceğine dikkat etmek önemlidir.
Hastalığın ilerlemesi değişkendir, ancak insanlar genellikle Alzheimer tanısından sonra dört ila sekiz yıl kadar yaşarlar, ancak bu süreç yirmi yıla kadar da uzayabilir. Bu nedenle doktorlar ve odyologlar arasındaki iletişimi geliştirmek ve insanları işitme kaybı ve demans konusundaki araştırmaları desteklemek daha önemli bir hale geliyor.
İşitme cihazları Alzheimer tipi demansın önlenmesine yardımcı olabilir mi?
Sorunun bir kısmı, işitme kaybı ve demansın da benzer bulgulara sahip olmasından kaynaklanıyor. Ancak Australian Hearing’deki Baş Odyolog Emma Scanlan, hastaların erken tanı, iyi bir destek ağı ve işitme cihazı kullanımı ile yaşam kalitesini iyileştirmek için çok şey yapabileceğini açıklıyor. Scanlan, “Demans, işitme kaybından dolayı yanlış teşhis edilebilir” diyor. Scanlan, “Yaşlı bir bakım tesisinde kapalı bir demans biriminde, çok önemli bir demans seviyesine sahip olduğu düşünülen bir bayan teşhis edilmemiş veya tedavi edilmemiş ciddi bir işitme kaybı yaşamasına rağmen bir işitme cihazına sahip olduktan sonra, üniteden ayrıldı” diye açıklıyor.
Peki risk altındakileri belirlemek ve onlara yardımcı olmak için ne yapılabilir? Bir doktora ve odyoloğa danışmakla harekete geçilir. Ancak iki koşul arasındaki örtüşmeyi analiz etmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. İşitme cihazlarının kullanılması yardımcı olabilir.
Dr Anil Lalwani ve ekibi, ABD’deki Columbia Üniversitesi Tıp Merkezi’nde geçen yıl Amerikan Geriatrik Psikiyatri Dergisi’nde bir çalışma yayımladı. Dr. Lalwani, “Çalışmamız işitme cihazlarını kullanmanın, yetişkinlerin işitme kaybını önleyip onlara aynı zamanda konuşma imkanı sağlayarak demans gelişimini önlemek veya yavaşlatmak için basit ama önemli bir yol sunabileceğini öne sürüyor” dedi. Aynı ekip koklear kulak ameliyatı yaptıran hastaları inceledi. ( Koklear implant, bir duyunun yerini alabilen yegane tıbbi cihazdır. İç kulağın işlevini yitiren kısımlarını baypas ederek çalışır ve kokleadaki sinir liflerine doğrudan elektriksel uyarım sağlar.) Ameliyattan bir yıl sonra zihinsel kabiliyetini geliştirdiği belirlediler. Bu hastaların bir kısmı ameliyattan sonra işitsel rehabilitasyon programına katılarak daha çok verim elde etmişlerdir.
İşitme kaybının tedavisi sevdiklerinize nasıl yardımcı olunur
Destekleyici bir aileye sahip olmak, işitme kaybı ve demans hastaları için iletişimi ve refahı iyileştirmede kritik öneme sahiptir.
Klinik Nöropsikoloji Profesörü Greg Savage, araştırmanın aile desteğinin önemini desteklediğini söylüyor. Profesör Savage, yakınlarınızın işitme kaybından veya demansın erken belirtilerinden şüpheleniyorsaız, ilk olarak işitme testi yapılması tavsiye ediyor
İşitme kaybı teşhisi konduysa ancak henüz bir şey yapmadıysanız, ilk olarak işitme kaybını ortadan kaldırabilecek önlemleri düşünün. Ameliyat veya protez bu durumda hastanıza faydalı olabilecektir. Wisconsin-Madison Üniversitesi’nde yapılan yeni araştırmalar, tedavi edilmeden bırakılan hafif ila orta derecede işitme kaybının, bilişsel düşüşe katkıda bulunduğunu ve Alzheimer hastalığı için erken bir gösterge olduğunu belirlemiş.
Nörobilim Eğitim Programında doktora öğrencisi olan Taylor Field ve Binaural İşitme ve Konuşma Laboratuvarı’nda işitme kaybı ve bilişsel düşüş üzerine yaptığı araştırma, başında işitme kaybı teşhisi konan gönüllülerin, bilişsel testlerde daha zayıf olması ve hafif bilişsel bozulmaya sahip olması normal kişilere göre iki katından fazla olduğunu belirledi. Sonuç olarak, araştırmacılar işitme kaybının yaşlı erişkinlerde bilişsel azalmanın artmasının bir göstergesi olabileceğini ve işitme kaybının tanımlanmasının ve tedavisinin potansiyel riski en aza indirebileceğini göstermiştir.
Erken teşhis önemlidir
İşitme sağlığı uzmanlarının çoğu, işitme kaybının erken tanımlanması ve tedavisinin, bunama, depresyon ve sosyal izolasyon gibi çeşitli diğer duygusal ve fiziksel durumların ortaya çıkma risklerini en aza indirmenin anahtarı olduğunu kabul eder.
Fransız bir araştırmacı tarafından 2015 yılında yapılan bir araştırma ( Isabelle Mosnier Assistance Publique-Hopitaux de Paris ) koklear implantların sadece yaşlı hastaların işitme kaybına (65-85) yardım etmekle kalmayıp aynı zamanda hafıza ve düşüncelerini de geliştirdiğini buldu.
Diğer çalışmalar, işitme cihazı kullanıcılarının duygusal sağlık, zihinsel yetenek, fiziksel sağlık, evde ve işyerinde ilişkiler, sosyal yaşam ve bağımsızlık duygusu dahil olmak üzere gelişmiş yaşam kalitesinden keyif aldıklarını göstermektedir.
Birçok kişi zihinsel yeteneklerini kaybetmelerini yaşlanmakla ilişkilendirip kabullenilse de hastanızın zihinsel olarak aktif kalmasına da yardımcı olabileceğini düşünün. Sizin ve sevdiğinizin iİşitme sağlığınızın kötüleştiğinden şüpheleniyorsanız, beklemeyin. Bir işitme sağlığı uzmanından randevu alın.
Yazı dizimiz devam edecek
Yeni bölüm: Alzheimer hastalarında görme sorunları
www.haberhurriyeti.com / Dr. Cem Aydemir
Yorum yazarak Haber Hürriyeti Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Haber Hürriyeti hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Haber Hürriyeti editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Haber Hürriyeti değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Haber Hürriyeti Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Haber Hürriyeti hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Haber Hürriyeti editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Haber Hürriyeti değil haberi geçen ajanstır.