Demans hastaları, görme ve algılama konusunda güçlük çekebilir. Görme oldukça karmaşık bir algılama olup, bunun yanlış gidebileceği birçok nokta vardır. Görme ve algılamadaki sorunların davranışsal zorluklarına ve güvenlik risklerine neden olabileceği bilinmelidir.
Alzheimer hastalığı ve diğer demans hastaları, yaşlı popülasyonda görsel sorunlara neden olan önemli bir hastalıktır.
Görsel sürecin temellerini ele alalım. İlk önce bilgi gözlerinizden beyninize iletilir ve daha sonra yorumlanır. Diğer duyularınız, düşünceleriniz ve anılarınız yorumunuzu etkileyen bilgilere katkıda bulunur. Sonra bir algı oluşturarak gördüklerinizi farkına varırsınız.
Alzheimerli hastalarda görme ile ilgili başlıca sorunlar, görme keskinliği kaybı , renkli görmede sorunlar ve görme alanlarının daralması, gözbebeği tepkisinin yetersizliği, midriyatik, fiksasyondaki kusurları, göz hareketlerinde değişiklikler, kontrast duyarlılığındaki ve görsel uyarılmış potansiyellerdeki farklılıklar ile okuma, nesnelerin isimlendirilmesi ve tanımlanması gibi karmaşık görsel işlevlerin bozulması gibi problemlerdir.
Görme keskinliğini Alzheimer hastalığın ilerleyen dönemlerinde hastalarda doğru bir şekilde ölçmek zor olabilir, ancak çalışmalar hastalığın erken evrelerinde görme keskinliğini normal olabileceğini göstermektedir.
Alzheimer hastalığını yaşayan kişilerin yaşı ileri olduğundan ve belirli bir yaştan sonra çoğu kişilerde görme değişiklikleri, katarakt ve maküler dejenerasyon gibi yaşa bağlı göz rahatsızlıkları bulunması nedeniyle, çeşitli görsel hatalar yaşadıkları hastalığa bağlı olmadan ortaya çıkabilir.
Yayg
ın Görsel Eksiklikler
Alzheimer demansında görsel algılarda hatalara neden olabilecek beş temel eksikliği saymak gerekirse :
Hareket algılamada sorunlar.
Çevresel görüş eksikliği.
Derinlik algısı kaybı.
Renk algılamada başarısızlık.
Kontrast hassasiyetinin bozulması.
Hareket algılama sorunları : Hareketi tespit etme yeteneğindeki azalmada bazı insanların hareketini algılayamaması sorunudur. Dünyayı çoğu insanın izlediği gibi devam etmekte olan bir videodan ziyade bir dizi fotoğraf olarak algılıyorlar. Bu durum tanıdık çevrelerde bile etkilenen kişilerin kaybolmasına neden olabilir. Hareketli bir nesneyi takip etmek zor olup, rahatça televizyon izleme veya hızlı hareket içeren herhangi bir aktivite yapma yeteneğinin kaybolmasına neden olur.
Derinlik algısı kaybı : Alzheimer’lı bireyler derinlik algılarını kaybedebilir. Mesafeleri yargılamada, yükseklikteki değişiklikleri değerlendirmede veya üç boyutlu bir nesne ile düz bir resim arasında ayrım yapmakta zorlanırlar. Çiçekleri çiçekli bir kumaştan toplayabilirler veya bir halıdaki kenarlığa geldiklerinde, bir basamakmış gibi algılaybilirler. Azaltılmış periferik görme, insanların görüş alanı yaşlandıkça daralır. Ancak Alzheimer hastalığı olan bazılarında, dramatik bir şekilde daralmaktadır. İleriye bakarken her iki tarafını göremediklerinden, oryantasyon bozukluğu ve nesnelere çarpma eğilimi ile sonuçlanabilirler. Yaklaşan birisinin ona çarpacağını düşünerek yana çekilebilirler veya yüksekte olan bir duvara çarpmamak için başlarını aniden eğebilirler.
Renk algılamada başarızlıklık : Renklerin algılanması yaşla birlikte azalsa da, Alzheimer’daki kişiler daha büyük bir sıkıntı çekerler. Özellikle mavi-mor renk ayrımında zorluk yaşarlar. Giysilerdeki renk uyumunu koordine etmek ise ayrı bir sorundur. Alzheimerli hastaların yaklaşık % 50’sin de kusurlu renk görme mevcuttur. Alzheimer hastalığını yaşayan kişiler arasında de belirli renk görme sorunlarının olup olmadığı hakkında yeterli bilgi olmamasına rağmen bu konudaki çalışmalar devam etmektedir. Örneğin Mavi / Sarı renk karışımından ziyade Kırmızı / Yeşil renklerde sorun daha fazladır. Bu nedenle, rengin dikkat arttırıcı, işaret veya dikkat dağıtıcı olarak kullanıldığı bilişsel görevlerde, Alzheimerli hastalardan yeterince performans alınamaz.
Kontrast duyarlılığı : Sadece renk değil, aynı zamanda renk gradyanlarını tespit etmek de Alzheimer’daki kişilerde azalır. Benzer renklerle çevrili nesneleri seçmekte zorlanacaklar. Örneğin, bir kişi, zeminin, duvarların ve tuvaletin beyaz olduğu bir banyoda tuvaleti bulmakta zorluk çekebilir. Alzheimer demansı, yüzlerin tanınmasında sorunlara neden olabilir.
Yayg
ın Görsel Algı Hataları
Nesnenin özelliğinden kaynaklanan algılama hatalarıdır. Parlak bir zemin ıslak olarak algılanması veya desenli bir perdede yüz görünüyor sanılması gibi.
Yanılgılar : Kişinin gördüğü, beynin gözlerden aldığı yanlış veya çarpık bilgi sonucunda yaptığı tahmindir. Bu genellikle görsel sisteme katarakt veya glokom gibi hastalıklardan kaynaklanır. Örneğin, halı üzerindeki bir gölge zeminin delik olduğu hissini verebilir.
Yanlış tanımlamalar : Beynin belirli kısımlarına verilen hasar, nesneleri ve insanları tanımlama da sorunlara yol açabilir. Örneğin, bir oğul, koca veya erkek kardeş arasında ayrım yapmak zorlaşabilir veya yeşil bir yastığa “lahana” denebilir.
Bu hataların günlük aktiviteleri nasıl etkilediğini görmek kolaydır. Okuma ve yazma, TV izleme, evin içinde gezinme ve banyoyu kullanmada sorunlara yol açabilir.
Alzheimer’in görme ve işitme kaybı gibi duyusal problemler olarak erken oluşacağı konusunda artan bulguları göz önüne alarak, birçok Alzheimer hastalarının görme ile ilgili soruları olması şaşırtıcı değildir.
Semptomların Alzheimer’den mi yoksa başka bir konudan mı kaynaklandığını ve bu tür hastaları tedavi etmek için hangi adımları atması gerektiğini belirlemek zor olabilir. Alzheimer ile görme arasındaki bağın önemli olduğu düşünülüyor. Alzheimer’ın, maküler dejenerasyon ve glokomla ilgili bağlantıları inceleyen Diane Bovenkamp, bu tür hastalar üzerindeki araştırmalarıyla tanınıyor. Görme hastalıkları ve Alzheimer riskinin yaşlandıkça arttığıve bir kısım Alzheimer hastasında hastalığın başlangıcını tetikleyen bulgunun hastanın yaşadığı ciddi bir görme sorunundan kaynaklanabileceğini belirtti.
Demans yaşadığını hissetiğiniz sevdiklerinizin göz kontrollerini ihmal etmeyiniz.
Yazı dizimiz devam edecek
Gelecek yazı: Alzheimer hastalarında ağız ve diş problemleri
www.haberhurriyeti.com / Dr. Cem Aydemir
Yorum yazarak Haber Hürriyeti Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Haber Hürriyeti hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Haber Hürriyeti editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Haber Hürriyeti değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak Haber Hürriyeti Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan Haber Hürriyeti hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler Haber Hürriyeti editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı Haber Hürriyeti değil haberi geçen ajanstır.